Konserwacja Ksiąg z Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej

W 2014 roku, w ramach projektu przeprowadzona została konserwacja dwóch kodeksów rękopiśmiennych i jednego inkunabułu ze zbiorów przechowywanych w Archiwum i Bibliotece Krakowskiej Kapituły Katedralnej na Wawelu. Dwa XIV i XV-wieczne kodeksy pergaminowe to cenne, kunsztownie zdobione ceremoniarze biskupie – pontyfikały (historycznie związane z postaciami pierwszy – królowej Jadwigi i króla Władysława Jagiełły, drugi - Kardynała Zbigniewa Oleśnickiego i Króla Kazimierza Jagiellończyka). Inkunabuł, jeden z najbardziej reprezentatywnych obiektów dla całego zbioru starych druków przechowywanych w archiwum katedralnym, powstał w 1478 roku. Wszystkie trzy księgi są od początku nieprzerwanie związane z historią wawelskiego wzgórza.

Pontyfikał „Ceremoniale et Pontificale Episcoporum” (sygn. Ms 11) XIV w.
Pierwsza z nich to kodeks pergaminowy, oprawny w czerwoną skórę i deski, pisany przez jednego kopistę. Pochodzi z końca XIV w. Posiada dziewięć ozdobnych inicjałów oraz kilkaset mniejszych, bardzo kunsztownych, wykonanych dwoma kolorami - niebieskim i czerwonym. To arcydzieło średniowiecznego iluminatorstwa. Księga zawiera modlitwy, przepisy czynności ceremonii i obrzędów odprawianych przez biskupa miejsca. Układ poszczególnych ceremonii i treść modlitw właściwy dla epoki średniowiecza. Był używany w katedrze wawelskiej prawdopodobnie do połowy XV w. To prawdopodobnie według tej księgi dokonano w katedrze wawelskiej ceremonii koronacji Królowej Jadwigi oraz króla Władysława Jagiełły.

Pontyfikał „Pontificale Episcopi Sbignei” (sygn. Ms 12) XV w. [oprawa XVI w.]
Drugi z zakonserwowanych obiektów, „Pontyfikał biskupa Oleśnickiego”, to kodeks pergaminowy z XV w. Oprawa późniejsza, XVI-wieczna, z herbami biskupa Tomickiego. Pisany i miniaturowany niezwykle kunsztownie w Polsce, dla biskupa Zbigniewa Oleśnickiego (datowany między 1424-1434), krótko przed koronacją Kazimierza Jagiellończyka w 1447 r. Niewątpliwie był używany podczas tej ceremonii, o czym może świadczyć dodany na końcu tekst królewskiej przysięgi. Zawiera 70 miniaturowanych inicjałów, w każdym postać biskupa, prawdopodobnie portretowana, z herbem Dębno (Oleśnickich). Układ ceremoniału liturgicznego różny od tego we wcześniejszym pontyfikale (Ms 11). Pod koniec księgi dodane karty i pismo różnych pisarzy. Spośród nich najważniejszy jest zapisany tam pełny tekst przysięgi koronacyjnej Kazimierza Jagiellończyka w katedrze wawelskiej („Ego Kazimirus Dei gratia rex Polonie Magnus dux lithwanie et…".).

Henricus de Segusio „Summa super titulis Decretalium” (sygn. Inc. 236) Strasburg 1478
Archiwum Kapitulne na Wawelu wyróżnia nie tylko znakomity zbiór rękopisów, ale także bogata biblioteka inkunabułów, starodruków i druków. Gromadzony od XV w. zbiór inkunabułów biblioteki kapitulnej na Wawelu liczy obecnie 300 pozycji. Jedna z tych ksiąg została wybrana do tegorocznego projektu.
To dzieło słynnego dekretalisty, kardynała Henryka z Suzy (1200-1271), zwanego Hostiensis. Był on wykładowcą prawa w Bolonii i Paryżu. To główne jego dzieło, określane jako summa aurea, napisana w 1253 r. Jest to wykład obowiązującego wówczas prawa, będącego syntezą prawa kanonicznego i prawa cywilnego rzymskiego. W tekście egzemplarza glossy sporządzone ręką Jana Stanki w 1488 r. (zm. przed 9 X 1493, doktor medycyny i botaniki, lekarz królewski, kanonik krakowski). To jeden z tych inkunabułów, które od XV w. znajdują się w bibliotece kapitulnej na Wawelu

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego