Konserwacja zabytków piśmiennictwa ze zbiorów Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej
na Wawelu

W 2019 r. w ramach dofinansowywanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego projektu Wspieranie działań muzealnych, pn. „Konserwacja zabytków piśmiennictwa ze zbiorów Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej na Waweluˮ pełnej konserwacji zostały poddane następujące obiekty, przechowywane w zbiorach Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej:

• Ordinarium Olomucense-Cracoviense, kodeks pergaminowy, kon. XIII w. (sygn. AKKK, Ms 51) - to niewielkich rozmiarów kodeks rękopiśmienny, który najprawdopodobniej powstał w Ołomuńcu, skąd trafił do Krakowa. To księga liturgiczna, którą posługiwał się kantor, kształtując Służbę Bożą w katedrze - w tym przypadku w katedrze na Wawelu. Treść rękopisu dotyczy sprawowania Liturgii Godzin w trakcie roku liturgicznego ‒ rozpoczynając od pierwszych nieszporów pierwszej niedzieli Adwentu. Ponadto zawiera opis celebracji procesji, uroczystych obrzędów i sprawowania mszy świętych oraz przepisy dotyczące sprawowania niektórych z nich.





• Księga chrztów i księga małżeństw – katedra na Wawelu, rękopis, kon. XVI–XVII w. (sygn. AKKK, KM 1598–1699) - to najstarsza z zachowanych ksiąg metrykalnych katedry na Wawelu. Pierwsze wpisy pochodzą z 1598 r., ostatnie zaś z 1699 r. Przez całe stulecie odnotowywano w niej informacje o sakramentach udzielanych w katedrze na Wawelu. W tym czasie wzgórze wawelskie było miejscem, gdzie mieszkało wiele osób związanych z dworem królewskim i katedrą krakowską. Wśród nich szczególne miejsce zajmowali artyści i rzemieślnicy wykonujący różne prace na rzecz króla i Kościoła. Mieszkali i tworzyli na Wawelu ‒ część z nich właśnie tutaj zawierała małżeństwa, chrzciła dzieci, umierała.





• Biblia, Lat. cum postillis Nicolai de Lyra et expositionibus Guillelmi Britonis in omnes prologos s. Hieronymi et additionibus Pauli Burgensis replicisque Matthiae Doering. Nicolaus de Lyra, Contra perfidiam Iudaeorum, cum additionibus Francisci Moneliensis. Ed. Paulus a Mercatello. Venezia [Io. Herbort] Io. de Colonia, Nic. Jenson et sociis, 31 VII 1481, inkunabuł (sygn. AKKK, Inc. 170) - to druk części Biblii, wydanej w Wenecji w formacie folio, w języku łacińskim, a zawierającej księgi Starego Testamentu zaczynające się od Proroka Izajasza, a kończące na księdze Machabeuszy. Zostały one opatrzone postyllą, czyli komentarzem Mikołaja z Liry [Nicolaus de Lyra], żyjącego w 1 poł. XIV w. franciszkanina i słynnego egzegety oraz wykładowcy na paryskiej Sorbonie. Do Biblii dołączono też dzieło Mikołaja z Liry „Contra perfidiam Judaeorum” oraz dwie zachowane pergaminowe karty z rękopisu średniowiecznego. Do Biblii dołaczono inkunabułowe wydanie dzieła Mikołaja z Liry Contra perfidiam Judaeorum. Egzemplarz Biblii z Archiwum Kapitulnego posiada zachowaną, oryginalną oprawę z czasu jej wydania, wykonaną z białej skóry z tłoczeniem ślepym i metalowe klamry. Ten egzemplarz Biblii o widocznych śladach użytkowania przynajmniej od XVI w. jest stale własnością katedry krakowskiej, o czym świadczy nota proweniencyjna z tego czasu na pierwszej karcie księgi, a zły stan zachowania dowodzi, że inkunabuł był często użytkowany.





• De Sanctis Apostolis Hymnis 2 Exultet orbis gaudiis, Aeterna Christi munera a 4 Vocibus H. R[óżycki]; gł. CATB, rękopis (sygn. AKKK, Kk.I. 368) - to rękopis muzyczny. Wśród zawartych w nim utworów są takie, które skomponował Jacek Różycki ‒ kompozytor kapelmistrz królewski w Warszawie (tworzył dla Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Jana III Sobieskiego i Augusta II Mocnego) i uczeń Bartłomieja Pękiela, wieloletniego kapelmistrza katedry na Wawelu. Warto podkreślić, że zbiór utworów autorstwa Jacka Różyckiego znajdujący się w Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej stanowi współcześnie jeden z najobszerniejszych zachowanych do dziś.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego