Konserwacja zabytków piśmiennictwa ze zbiorów Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej
na Wawelu
W 2019 r. w ramach dofinansowywanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa
Narodowego projektu Wspieranie działań muzealnych, pn. „Konserwacja zabytków
piśmiennictwa ze zbiorów Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły
Katedralnej na Waweluˮ pełnej konserwacji zostały poddane następujące obiekty,
przechowywane w zbiorach Archiwum i Biblioteki
Krakowskiej Kapituły Katedralnej:
- Ordinarium Olomucense-Cracoviense, kodeks pergaminowy, kon. XIII w.
(sygn. AKKK, Ms 51) - to niewielkich rozmiarów kodeks rękopiśmienny,
który najprawdopodobniej powstał w Ołomuńcu, skąd trafił do Krakowa.
To księga liturgiczna, którą posługiwał się kantor, kształtując Służbę
Bożą w katedrze - w tym przypadku w katedrze na Wawelu. Treść rękopisu
dotyczy sprawowania Liturgii Godzin w trakcie roku liturgicznego ‒
rozpoczynając od pierwszych nieszporów pierwszej niedzieli Adwentu.
Ponadto zawiera opis celebracji procesji, uroczystych obrzędów i
sprawowania mszy świętych oraz przepisy dotyczące sprawowania
niektórych z nich.
- Księga chrztów i księga małżeństw – katedra na Wawelu, rękopis,
kon. XVI–XVII w. (sygn. AKKK, KM 1598–1699) - to najstarsza z
zachowanych ksiąg metrykalnych katedry na Wawelu. Pierwsze wpisy
pochodzą z 1598 r., ostatnie zaś z 1699 r. Przez całe stulecie
odnotowywano w niej informacje o sakramentach udzielanych w katedrze
na Wawelu. W tym czasie wzgórze wawelskie było miejscem, gdzie
mieszkało wiele osób związanych z dworem królewskim i katedrą
krakowską. Wśród nich szczególne miejsce zajmowali artyści i
rzemieślnicy wykonujący różne prace na rzecz króla i Kościoła.
Mieszkali i tworzyli na Wawelu ‒ część z nich właśnie tutaj zawierała
małżeństwa, chrzciła dzieci, umierała.
- Biblia, Lat. cum postillis Nicolai de Lyra et expositionibus Guillelmi
Britonis in omnes prologos s. Hieronymi et additionibus Pauli Burgensis
replicisque Matthiae Doering. Nicolaus de Lyra, Contra perfidiam
Iudaeorum, cum additionibus Francisci Moneliensis. Ed. Paulus a
Mercatello. Venezia [Io. Herbort] Io. de Colonia, Nic. Jenson et sociis,
31 VII 1481, inkunabuł (sygn. AKKK, Inc. 170) - to druk części Biblii,
wydanej w Wenecji w formacie folio, w języku łacińskim, a zawierającej
księgi Starego Testamentu zaczynające się od Proroka Izajasza, a
kończące na księdze Machabeuszy. Zostały one opatrzone postyllą, czyli
komentarzem Mikołaja z Liry [Nicolaus de Lyra], żyjącego w 1 poł. XIV
w. franciszkanina i słynnego egzegety oraz wykładowcy na paryskiej
Sorbonie. Do Biblii dołączono też dzieło Mikołaja z Liry „Contra
perfidiam Judaeorum” oraz dwie zachowane pergaminowe karty z rękopisu
średniowiecznego. Do Biblii dołaczono inkunabułowe wydanie dzieła
Mikołaja z Liry Contra perfidiam Judaeorum. Egzemplarz Biblii z
Archiwum Kapitulnego posiada zachowaną, oryginalną oprawę z czasu jej
wydania, wykonaną z białej skóry z tłoczeniem ślepym i metalowe
klamry. Ten egzemplarz Biblii o widocznych śladach użytkowania
przynajmniej od XVI w. jest stale własnością katedry krakowskiej, o
czym świadczy nota proweniencyjna z tego czasu na pierwszej karcie
księgi, a zły stan zachowania dowodzi, że inkunabuł był często
użytkowany.
- De Sanctis Apostolis Hymnis 2 Exultet orbis gaudiis, Aeterna Christi
munera a 4 Vocibus H. R[óżycki]; gł. CATB, rękopis (sygn. AKKK, Kk.I.
368) - to rękopis muzyczny. Wśród zawartych w nim utworów są takie,
które skomponował Jacek Różycki ‒ kompozytor kapelmistrz królewski w
Warszawie (tworzył dla Jana Kazimierza, Michała Korybuta
Wiśniowieckiego, Jana III Sobieskiego i Augusta II Mocnego) i uczeń
Bartłomieja Pękiela, wieloletniego kapelmistrza katedry na Wawelu.
Warto podkreślić, że zbiór utworów autorstwa Jacka Różyckiego
znajdujący się w Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej stanowi
współcześnie jeden z najobszerniejszych zachowanych do dziś.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego